Ο Καταλανός δημιουργός της ταινίας «Το Μυστικό της Πέτρα» λέει

Όσοι παρακολουθούν στενά το φεστιβαλικό κύκλωμα, γνωρίζουν τη φιγούρα του 48χρονου Καταλανού. Ο Χάιμε Ροζάλες κάνει ταινίες εδώ και μια 20ετία, ως ένα μέρος μιας συνεχούς ενδοσκόπησης στο μέσο, αφήνοντας χώρο για ελάχιστες συνδέσεις στο σύνολο του έργου του. Ο ίδιος το λέει και στην κουβέντα μας, πως είναι απλά το μέσο για να φτάσει μια ιστορία στα μάτια των θεατών και αν αυτή τους αγγίξει, τότε έχει ήδη ανταμειφθεί.

Στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ο Ροζάλες βρέθηκε για να παρουσιάσει την πρεμιέρα της νέας του ταινίας, Το Μυστικό της Πέτρα, αλλά και μια επιλογή από παλιότερες ταινίες του. Μέσα σε λίγες ώρες έδωσε μια συνέντευξη τύπου, προλόγισε ξεχωριστά τις ταινίες του, απάντησε στις ερωτήσεις του κοινού και βρήκε χρόνο για τη μεταξύ μας κουβέντα, χωρίς να νιώθει πως αυτό το σφιχτό πρόγραμμα τον βαραίνει – «γι’ αυτό βρίσκομαι εδώ, είναι χαρά μου» επαναλαμβάνει συχνά.

 

Το Μυστικό της Πέτρα, γεμάτο αντιθέσεις όπως η μυστικοπάθεια της κίνησης της κάμερας που αντιπαραβάλλεται με τις σαφείς πράξεις των ηρώων αλλά και η μίξη μη επαγγελματιών ηθοποιών με γνωστές φιγούρες του ισπανικού σινεμά, όπως η αλμοδοβαρική Μαρίζα Παρέδες, είναι ένα φιλμ που δε μοιάζει με τα προηγούμενά του, αν και κάτι τέτοιο φαίνεται να συνοδεύει κάθε ταινία της φιλμογραφίας του.

Το Μυστικό της Πέτρα, γεμάτο αντιθέσεις όπως η μυστικοπάθεια της κίνησης της κάμερας που αντιπαραβάλλεται με τις σαφείς πράξεις των ηρώων αλλά και η μίξη μη επαγγελματιών ηθοποιών με γνωστές φιγούρες του ισπανικού σινεμά, όπως η αλμοδοβαρική Μαρίζα Παρέδες, είναι ένα φιλμ που δε μοιάζει με τα προηγούμενά του, αν και κάτι τέτοιο φαίνεται να συνοδεύει κάθε ταινία της φιλμογραφίας του.

 

Εδώ, χρησιμοποιεί αρκετά την αρχαία τραγωδία και μας μιλά για τη σύνδεσή της με το σήμερα, την ηθική του καλλιτέχνη η οποία έχει οδηγήσει, κατά τη γνώμη του, σε μια ανόητη αναθεώρηση της Τέχνης αλλά και την ικανοποίησή του όταν έβλεπε ταινίες που έκανε στο παρελθόν να ξαναπαίζονται σε γεμάτη αίθουσα.

 

— Από τη στιγμή που παρουσιάζετε την ταινία σας στην Ελλάδα, είναι αναπόφευκτο πως θα ξεκινήσω ρωτώντας για τη σύνδεσή της με την αρχαία τραγωδία. Πως πήρατε αυτή την απόφαση;

Ήμουν πάντοτε μεγάλος θαυμαστής της περιόδου του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, εξακολουθώ να τον θεωρώ το θεμέλιο του σύγχρονου πολιτισμού μας, την πηγή των πάντων.

 

Ήθελα να μεταφέρω την ελληνική τραγωδία στη σύγχρονη Ισπανία, καθώς στο περιεχόμενό της υπάρχει ένα πλήθος από στοιχεία που μας απασχολούν και σήμερα, όπως η ανάγκη εύρεσης της ταυτότητας του καθενός, οι δυνάμεις της καταστροφής μέσα στην οικογένεια, η προαιώνια μάχη Καλού και Κακού, το αναπόφευκτο της μοίρας. ‘Έρχομαι από την Όμορφη Νιότη, το προηγούμενο φιλμ μου που ήταν βασισμένο πάνω στην ισπανική κρίση, και ήθελα να ξεφύγω από κάτι τόσο τοπικό και συγκεκριμένο, να κάνω κάτι περισσότερο οικουμενικό.

 

 

— Το πεδίο πάντως όσων συμβαίνουν στην ταινία είναι ο χώρος της Τέχνης και μάλιστα δημιουργείτε έναν χαρακτήρα που ενώ είναι σπουδαίος καλλιτέχνης, παράλληλα είναι και ένας φρικτός άνθρωπος. Πως δουλέψατε πάνω στην ανάπτυξή του;

Είναι αστείο όλο αυτό που γίνεται σήμερα, να ξαναβλέπουμε δηλαδή τις βιογραφίες των ανθρώπων της τέχνης και κριτικάρουμε τα έργα τους με βάση τα όσα έκαναν εκτός τέχνης. Δεν έχει καμία σημασία αν ο καλλιτέχνης μπορεί να αποτελεί παράλληλα και ηθικό πρότυπο, με ενδιαφέρει πως είναι κάποιος που μπορεί να δημιουργεί. Όχι ότι δεν χρειαζόμαστε ηθικά πρότυπα, αλλά δεν είναι οι καλλιτέχνες αυτοί που θα παίξουν αυτό τον ρόλο. Δεν βλέπω κάποια σύγκρουση στο να είσαι καλλιτέχνης και κακός άνθρωπος παράλληλα, ούτε κάποια σύνδεση στο να είσαι καλλιτέχνης και καλός άνθρωπος.

 

Με βάση αυτές τις σκέψεις δημιούργησα τον χαρακτήρα του Γιάμε στην ταινία, οι πράξεις του είναι μέρος της ιστορίας που αφηγούμαι, αλλά τα έργα του θα μείνουν στην Ιστορία για άλλους λόγους.

— Γιατί χρησιμοποιήσατε έναν μη επαγγελματία ηθοποιό για τον ρόλο αυτό;

Έχω δουλέψει και παλιότερα με μη επαγγελματίες. Οι μη επαγγελματίες έχουν πολλές φορές το πλεονέκτημα να παίζουν πολύ πιο φυσικά, χωρίς το άγχος ότι υπηρετούν μια μορφή τέχνης εκείνη τη στιγμή. Παράλληλα οι επαγγελματίες είναι αυτοί που θα δέσουν κατάλληλα τη σκηνή, χάρη στη εμπειρία τους. Αυτή η μίξη μου φαίνονταν πάντα ενδιαφέρουσα.

 

— Πολλές φορές μέσα στην ταινία, η κάμερα φεύγει για λίγο από τον χώρο δράσης σαν να προδίδει την παρουσία μιας θεϊκής δύναμης που κοιτά ατάραχη τις πράξεις των ηρώων.

Ναι, είναι ο Θεός, ο Δίας, πείτε ό,τι θέλετε (γέλια). Δεν θα έλεγα ότι είναι μια σταθερή και συγκεκριμένη θεϊκή παρουσία. Όλο το κομμάτι της κίνησης της κάμερας ξεκινά από τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι την κάθε σκηνή πριν ακόμη γυριστεί.

 

Πιστεύω στην υπέρβαση, ότι πολλές φορές ακόμη και αν φύγεις από έναν χώρο, ένα μέρος της παρουσίας σου μένει εκεί. Οπότε δεν ξέρω ποιος ακριβώς τους κοιτάει, μεγάλωσα και ανατράφηκα ως καθολικός και δεν θεωρώ ότι ο Θεός αλλάζει τις πράξεις μας, αυτές καθορίζονται μόνο από εμάς. Ο Θεός είναι παρατηρητής και δεν θα με σταματήσει ποτέ από το να κάνω κάτι κακό ή καλό.

— Με την ευκαιρία του αφιερώματος στο έργο σας, εσείς πόσο συχνά ξαναβλέπετε τις παλιές σας ταινίες;

Δεν τις ξαναβλέπω ποτέ. Το φιλμ το κάνεις για το κοινό, από τη στιγμή που ολοκληρωθεί η μίξη του ήχου και η διόρθωση των χρωμάτων, τα τελευταία πράγματα δηλαδή στο μοντάζ, εγώ τελειώνω. Δεν είναι μέρος της δημιουργικής μου διαδικασίας να κοιτάω στο παρελθόν.

 

Χαίρομαι πάντως όταν ξαναβλέπουν τις ταινίες μου άλλοι, για παράδειγμα λίγο πριν μιλήσουμε, προλόγισα το Soledad που βγήκε πριν 10 χρόνια και είδα να παίζεται σε γεμάτη αίθουσα. Είναι πραγματικά υπέροχο αυτό.

 

 

Το τρέιλερ της ταινίας

— Μπορεί όμως κάποιος να βρει κοινά στοιχεία στις ταινίες σας; Για παράδειγμα, αν τις δει κάποιος τυχαία εδώ στο φεστιβάλ, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί πως γυρίστηκαν από τον ίδιο άνθρωπο;

Δεν ξέρω, είναι μάλλον δύσκολο γιατί η θέαση ενός φιλμ παραμένει για μένα μια ξεχωριστή εμπειρία. Δεν μπορώ να σκεφτώ για τον εαυτό μου κάτι άλλο από τον ρόλο ενός απλού οχήματος, ενός μέσου. Αυτό κάνω απλά και δεν βρίσκω ενδιαφέρον στο να προσωποποιήσω μια ταινία, άλλωστε είναι τόσο συλλογική η δουλειά που γίνεται σε κάθε μια από αυτές που δεν νιώθω ως αποκλειστικός δημιουργός της.

 

Είναι ωραίο που υπάρχουν τα φεστιβάλ, τα ταξίδια που κάνεις σε αυτά, οι γνωριμίες με σημαντικούς ανθρώπους, αλλά όλα αυτά είναι δευτερεύοντα. Πρωτίστως φέρνουν σε επαφή έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων με πιθανά άγνωστες σε αυτούς ταινίες.

 

Info:

Το Μυστικό της Πέτρα προβάλλεται στους κινηματογράφους από τη Danaos Films.