Φόβος για τη νέα “βόμβα” Τραμπ

Σύσσωμος ο κόσμος απ’ την Ασία ώς την Ευρώπη καλεί από χθες με κάθε είδους παραινέσεις τον Τραμπ «να ξανασκεφτεί» την απόφασή του να αποσύρει μονομερώς τις ΗΠΑ από τη συνθήκη INF (Intermediate – Range Nuclear Forces Treaty) για τον έλεγχο των πυρηνικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς.

Η συμφωνία – ορόσημο που είχε υπογραφεί το 1987 από τους ηγέτες της -τότε- ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν συμβάλλοντας στον παγκόσμιο αφοπλισμό αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις δομές ασφαλείας του παγκόσμιου συστήματος.

Η προχθεσινή αναγγελία του μεγιστάνα Προέδρου σε προεκλογική, μάλιστα, συγκέντρωση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στη Νεβάδα ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του άλλου μήνα για το Κογκρέσο προκάλεσε ψυχρολουσία σε Ανατολή και Δύση εντείνοντας τους φόβους μιας πιθανής παγκόσμιας απορρύθμισης του ελέγχου των εξοπλισμών, η οποία μπορεί να αφήσει πάλι τον κόσμο στο έλεος της χαοτικής «ισορροπίας του τρόμου» με την οποία έζησε καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Η ιστορική συμφωνία INF απαγόρευε την παραγωγή και την ανάπτυξη πυραύλων ικανών να φέρουν συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές με δραστικό βεληνεκές από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα. Η Ουάσιγκτον και η Μόσχα αλληλοκατηγορούνται εδώ και χρόνια ότι την παραβιάζουν, ωστόσο οι διαβουλεύσεις μεταξύ τους και η υποχρέωση συνεννόησής τους στο πλαίσιο της συμφωνίας κρατούν ζωντανή την INF μέχρι σήμερα.

«Η Ρωσία δεν τήρησε τη συμφωνία. Θα βάλουμε λοιπόν ένα τέλος και θα αποσυρθούμε» διακήρυξε ο Ρεπουμπλικανός Πρόεδρος σε προεκλογική εκστρατεία υποψηφίου του κόμματός του για τη Γερουσία. Ερωτηθείς τι σημαίνει αυτό πρακτικά, απάντησε ότι «θα αναπτύξουμε κι εμείς τέτοια όπλα»…

Μπλόφα;

Δεν αποκλείεται πάντως να πρόκειται για μια ακόμη μπλόφα του Τραμπ, που συνηθισμένος από την επιχειρηματική τακτική του επιδίδεται σε σκληρό παιχνίδι με τους ανταγωνιστές του επιδιώκοντας να αποσπάσει τη συμφωνία που θέλει.

Η εν λόγω εκδοχή δεν πρέπει να θεωρείται απίθανη καθώς το σκληροπυρηνικό γεράκι της Ουάσιγκτον και εξ απορρήτων του Προέδρου, ο σύμβουλός του σε θέματα εθνικής ασφάλειας Τζον Μπόλτον, βρίσκεται από χθες στη Μόσχα για συνομιλίες με τη ρωσική ηγεσία σε σχέση με ζητήματα εξοπλισμών.

Το ότι ο Τραμπ στέλνει στη ρωσική πρωτεύουσα τον άνθρωπο που θεωρείται ο εμπνευστής της ιδέας έχει σημειολογική σημασία μαρτυρώντας ενδεχομένως αξίωση επαναδιαπραγμάτευσης, προφανώς με νέους σκληρούς όρους, πάντα κατά το δόγμα «πρώτα η Αμερική».

Σύμφωνα με δημοσίευμα του “Guardian”, ο Μπόλτον είναι το πρόσωπο που ασκεί πιέσεις στον Τραμπ να «απαλλαγεί» από την INF, ενώ είναι ο ίδιος που εμποδίζει κάθε διαπραγμάτευση της νέας START, της συμφωνίας για τους στρατηγικούς πυραύλους, της οποίας η ισχύς εκπνέει το 2021 και η Μόσχα θέλει την παράτασή της.

Ο Μπόλτον αναμένεται να συναντηθεί με ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους, όμως δεν είναι βέβαιο αν θα συναντηθεί και με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Αναμένοντας τον σύμβουλο του Τραμπ, το Κρεμλίνο προειδοποίησε σαφέστατα πως σε περίπτωση αμερικανικής αποχώρησης από την INF η Ρωσία θα λάβει τα μέτρα της για να διατηρήσει την ισορροπία στο ισοζύγιο πυρηνικής ισχύος με τις ΗΠΑ.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η Μόσχα απορρίπτει εκ προοιμίου οποιαδήποτε συζήτηση ή ότι δεν είναι έτοιμη ν’ ακούσει τι ζητάει η άλλη πλευρά. Η σχετική δήλωση του εκπροσώπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ήταν σαφής: «Πρέπει ν’ ακούσουμε την εξήγηση της αμερικανικής πλευράς σε αυτό το ζήτημα».

Ανακλαστικά

Η εξαγγελία Τραμπ ενεργοποίησε για άλλη μια φορά τα αντιαμερικανικά ανακλαστικά των Ρώσων, οι οποίοι με μια φωνή -πολιτικοί, αναλυτές, μέσα ενημέρωσης- κατηγόρησαν τον Αμερικανό Πρόεδρο ότι είναι αυτός που κάνει τον κόσμο πιο επικίνδυνο και όχι η Ρωσία.

Πάντως η συνθήκη INF έχει τους επικριτές της και στη Ρωσική Ομοσπονδία. Κάποιοι τη θεωρούν ως ένα “απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου”, ειδικά καθώς η Κίνα και άλλες αναδυόμενες δυνάμεις αναπτύσσουν τα δικά τους συστήματα πυραύλων εντελώς ανεμπόδιστα. Και ο Πούτιν είχε απειλήσει στο παρελθόν να αποσύρει τη Ρωσία από την INF κατηγορώντας τις ΗΠΑ για μη συμμόρφωση με αυτήν.

Ίσως τελικά η απόφαση του Τραμπ να λύνει τα χέρια και των Ρώσων επιτρέποντάς τους μάλιστα να κατηγορήσουν την Ουάσιγκτον ότι πυροδοτεί μια νέα κούρσα εξοπλισμών. Αυτό όμως δεν αλλάζει στο παραμικρό την κατάσταση των πραγμάτων, καθώς ακόμη και μια «κακή» συμφωνία, ειδικά στο πεδίο του αφοπλισμού, είναι προτιμότερη από καμία συμφωνία.

Ο κανόνας της λογικής υπερισχύει και αυτόν επικαλέστηκε και ο Πεσκόφ προειδοποιώντας ότι η μονομερής φυγή των ΗΠΑ από την INF, τη συμφωνία που εξάλειψε τους πυρηνικούς πυραύλους από την Ευρώπη, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σ’ έναν πιο επικίνδυνο κόσμο. «Πρωτοβουλίες αυτού του είδους, αν τεθούν σε εφαρμογή, θα καταστήσουν τον κόσμο πιο επικίνδυνο. Δεν θα επιτεθούμε ποτέ πρώτοι σε κανέναν. Η Ρωσία δεν θεωρεί πως έχει το δικαίωμα να πλήξει πρώτη ή το δικαίωμα σε προληπτική επίθεση» τόνισε ο Ρώσος αξιωματούχος.

Αντιδράσεις

Οι αντιδράσεις στην Ευρώπη για τη νέα… “πρωτοβουλία” Τραμπ ανέδειξαν πάλι τη “δυσαρμονία” Βρυξελλών – ΝΑΤΟ. Απ’ τη μια η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία να «συνεχίσουν» τον διάλογο για να «διασώσουν» τη INF, από την άλλη το ΝΑΤΟ έσπευσε να συνταχθεί με την αμερικανική πλευρά ισχυριζόμενο ότι η συμπεριφορά της Μόσχας εδώ και χρόνια «προκαλεί πολλές αμφιβολίες σε ό,τι αφορά τον σεβασμό των υποχρεώσεων της Ρωσίας».

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσική Ομοσπονδία πρέπει να συνεχίσουν έναν εποικοδομητικό διάλογο για να διασώσουν τη συνθήκη και να διασφαλίσουν ότι θα εφαρμοστεί με πλήρη και επαληθεύσιμο τρόπο» δήλωσε η εκπρόσωπος της Φεντερίκα Μογκερίνι, επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε. Η εφαρμογή της είναι «κρίσιμη για την Ε.Ε. και την παγκόσμια ασφάλεια» υπογράμμισε. «Αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας».

Από την πλευρά του ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος εξέφρασε τη λύπη της γερμανικής κυβέρνησης για την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Αμερικανό ομόλογό του “του υπογράμμισε τη σημασία της INF ιδιαίτερα για την ασφάλεια και τη στρατηγική σταθερότητα της Ευρώπης». Αντίθετα η Βρετανία συντάχθηκε με την Ουάσιγκτον.

Είναι λάθος των Ηνωμένων Πολιτειών να αποσυρθούν μονομερώς από μια συμφωνία – ορόσημο της εποχής του Ψυχρού Πολέμου που εξάλειψε τους πυρηνικούς πυραύλους από την Ευρώπη διεμήνυσε επίσης η Κίνα στέλνοντας με τη σειρά της σαφές μήνυμα δυσφορίας στον Τραμπ.