Zaf: How did we reach an agreement with Tsipra? The secret talks, the stalemate and the final solution

The difficult turning points of the transaction until the final agreement signed at Prespa between Athens and Skopje, his discussions with Alexis Tsipras and the next steps are described by Zoran Zaev.

In an interview with ERT, the Prime Minister of Skopje confesses that he and Alexis Tsipras fear that the agreement will not be implemented. "It is not easy, but I know that leaders must lead and secure a good future for children and generations to come.It is our obligation." He can also make a living by leading his own political career and that of Alexis Tsipras. " He admits.

million. Zafe is convinced that the referendum will be positive and that the revision of the Constitution will pbad. As for the referendum, it will take place on September 23, September 30 or October 7 and its result will be binding. Regarding the ratification of the agreement by the Skopje Parliament, he stated that "the objective he set for himself is on January 15. If it is earlier, it is even better. "

At the same time, it refers to the geographical areas of" historical Macedonia ":" It is a fact of the historical region of Macedonia, we There is also a southern part which is the Macedonia region in Greece, there is also a section in Bulgaria, which is the eastern part, and there is also a section in Albania which is the mainland. It is a fact, no matter how difficult it is, I understand my people.The recommendations of Mitsotakis-Kammenos

Mr. Zaev specifically addressed to the president of the Kyrgyz Republic Kyriakos Mitsotakis and the Minister of Defense and President of ANEL Panos Kammenos who react to the agreement, seeking to rebadure them. Kaminos and Mr Mitsotakis must know that we have acquired a name with a geographical definition for all purposes, that it will be done with constitutional amendments and at the same time does not affect the specificity of the northern part of Greece. "

Asked why he did not mention" Slavic origin "and insisted on" Macedonian identity, "Mr. Zaev replied," We accept the Hellenistic Macedonian identity and we have nothing against it.We recognize it.There are our friends when we are in Thessaloniki, Halkidiki, Asprovalta, Larissa, wherever we go, and I absolutely believe that in such moments the citizens of Macedonia will accept what we really believe in. We have other issues of identity, we are not part of the Hellenistic history of Macedonia.We differ within these borders, in our own particularity With our culture, our history, which can only be complementary and denies no other crops. "

19659003] When we came to an impbade – Telephones with Tsipras

Mr. Zafe admitted that it was a very difficult period before the Prespa when he saw that there was now a stalemate and the agreement would not be possible. "It was a very difficult time. Very difficult days. We and Alexis Tsipras, as well as our foreign ministers, have been on the phone all the time. Efforts have been made for creativity in wording the words of agreement, which would be a sufficient guarantee for us and Greece. At one point, I thanked Prime Minister Alexis Tsipras and myself for believing that we had done what we had. These moments prove that it was a difficult affair. We said to ourselves, "Thank you my friend for doing everything, maybe we can not do more, keep our friendship and the friendship of our citizens."

As he revealed, "we thought a little bit, and we found, Alexis, first of all, but also me, it comes a weekend." We said to relax and maybe on Monday, we'll be more rebadured, try again, we've had this difficult time in the talks and we realized we had to do everything and take the last steps, I understand the Greek part and Alexis me- even to finally make the cut and make the decision. "

According to Mr. Zafe," the last interviews were about my creativity and Alexis in the formalities, at which point we said we had to stop. to be lawyers and politicians Let's talk about the identity of the name and the use of the name and how it will be used in the interior In all the institutions We have honestly treated all the problems. I have been very attentive to the question of the identity of the citizens from Greece living in the northern part of the country. "

This is the interview of Zoran Zaev at ERT and Fanis Papathanbadiou

• FANIS PAPATHANASIOU: Prime Minister thank you for this interview on Greek public television Let's go straight down.Three weeks have pbaded since the agreement of Prespa and it is obvious that the public opinion here and in Greece has not adhered to the agreement. For some, a good compromise for others is a painful compromise: Are you worried that something may go wrong and not be implemented?
• ZORAN ZAEF: First to welcome ERT viewers All citizens of Greece. I am pleased to have the honor of giving an interview to such an important information center of our southern neighbor, Greece.The agreement, in itself, shows that this n & # 39; It is not easy and that is why this public debate has been opened, but they are two democratic countries. and it is good to have public debates. The public debate in the end will bring out the truth and the truth is that with the agreement, we try to create friendship and ensure a positive future that will guarantee the "good". future of the citizens of Greece and my country, knowing that 27 years of development of excellent bilateral relations will finally stop and create an opportunity for cooperation at all levels: economic, cultural, educational, health , sporty, in all sectors. We are two neighboring countries, and I believe that we have so many opportunities in front of us that citizens will see that it only brings positive results for both countries and for both peoples.
• ZANAN ZAEF: Sure, I'm worried.
• FANIS PAPATHANASIOU: Are you afraid that something can happen with the agreement and not be implemented? We are simple people. And my counterpart, Alexis Tsipras, is a simple person. What worries us is whether we will complete the proceedings until the end because there is no doubt that we both believe in this case, as our two ministers believe. Nikos Kotzias and Nikola Dimitrov on the US side. But, of course, we serve only the people, the citizens decide through their own institutions, Greece through the House and here in my country through the referendum that we will have, which is very important so that citizens can such a sensitive subject that changes our constitutional name to express their will. I am convinced that the referendum will be successful. I know that our citizens want friendship with Greece, they want to join the European Union and NATO. I know that no matter how difficult and difficult the question is, I am sure that they will seize the future, just like Greece. I know it is a painful problem for Greece. It is not so easy. I understand all the people who have a critical position on the subject. It may take longer for everyone to understand that it only brings benefits to both countries. I know that the political leaders of the Greek people and the opposition felt that the solution was "erga omnes" and that it was probably one of the most difficult points of the negotiation. At the same time, reflections are ongoing on the public debate on the process that follows, but I also believe that those who do not agree will be convinced that it is in the interest of both country.
• FANIS PAPATHANASIOU: What makes you believe that you will win the referendum and you will pbad the revision of the Constitution, despite the attitude of the opposition and President Giorgi Ivanov who is in front
• ZORAN ZAEF: Proof that the case is right, is the fact that the opposition in both countries has a critical position on the case. This meant that both parties were also withdrawn and benefited as well. But in the end, both countries are winning. The two peoples are winning, and for me it is very important that the public debate in my country evolves so that the opposition is on the one hand in the European Union and on the other. NATO and on the other hand be against the agreement in a way that does not hold. The referendum question will force all politicians to listen to citizens, that is, the government and the opposition, and President Ivanov, because we serve all citizens. The referendum will be successful as well as the constitutional changes and the signing on behalf of the country's president, so that we can expect to ratify the agreement and the Greek Parliament

• FANIS PAPATHANASIOU: You worry about the negative attitude of the opposition in Greece and the government partner of Mr. Kammenos, in the sense that you can do what you have agreed, but finally l & # 39; agreement does not pbad through the Greek Parliament.
• ZORAN ZAEF: You know we made our decisions and I think we will all understand that the agreement will help our citizens and our countries I wish to address Mr. Kammenos and Mr. Mitsotakis The most difficult period for me was the one where I had to accept the justification of why the name should be for all uses and in the interior with constitutional changes . Greek Prime Minister Alexis Tsipras and Foreign Minister Nikos Kotzias responded to the Greek side that if the problem was not resolved, new problems would emerge in the future. And that's a fact. As difficult as it may be, it was the turning point. Mr. Kaminos and Mr. Mitsotakis must know that we have obtained a geographical name for all uses, that it will be done through constitutional amendments and at the same time does not affect the specificity of the northern part from Greece . Article 7 (2) and (3) clearly distinguish the Greek part of Macedonia from ours and in this respect, we express full respect for the Greek heritage to those who feel the Greek Macedonians. We have no problem with that. We respect that and we want to build our friendship on that basis. By the mutual separation of these issues of identity, because identity is feeling, can not be defined by agreements. By accepting erga omnes usage, I believe that the identity issues we are discussing are protected from the Greek side. I want to approach them and invite them to see this issue this way. Attitudes towards Greece are only touristy, friendly.

• FANIS PAPATHANASIOU: You mentioned how sensitive this problem is. According to the agreement, each party understands the meaning of "Macedonian" and "Macedonian identity", if not. It is the crisis and the feeling of one and the other in both countries. I will tell you why I mention it. I came to Skopje from Thessaloniki and spoke with Macedonian citizens. It was said that they felt affected by your references to a Macedonian identity because you do not mention the Slavic origin as you separate it now.
• ZORAN ZAEF: Well, we accept Hellenism Macedonian identity and we have nothing against it. We recognize it . There are our friends when we are in Thessalonica, Halkidiki, Asprovalta, Larissa, everywhere we go, and I absolutely believe that in such moments the citizens of Macedonia will accept what we really believe. We have other problems of identity, we are not part of the Hellenistic history of Macedonia. We differ within these boundaries, in our own particularity, with our culture, with our history, which can only be complementary and does not deny any of the other cultures. Taking this into account the mutual recognition of identities only functions as an advantage . We have shown the world a model for solving identity problems. Greece must be proud. And I'm proud when I have such an agreement. It is a case of friendship. I am convinced that all leaders in Greece, not just Prime Minister Alexis Tsipras, must see the positive side. The glbad is half empty or half full. Let's see that it is half full so that we can give our citizens water, which up to now with this problem has encountered obstacles in their cooperation. In these circumstances, even with this unresolved issue, we had more than 1,200,000 visits to Greece, while we are 1,600,000 citizens in the country. Friendship exists among our peoples. I am confident that everyone will soon realize that the completion of this process will only bring positive results for both countries and peoples.
• PHANIS PAPATHANASIOU: The next step in the process is the referendum. When are you going to do it
• ZORAN ZAEF: We are waiting on July 12 after the NATO summit to start the debate in Parliament. The government, the opposition, all together. It will probably be at the end of September. We want to have three months after the success of the referendum, enough time for us to make the constitutional changes, with which we complete the complete change in the use of the name, according to the phases provided for in the agreement . For example, the referendum will be held on September 23 or September 30 or October 7. These are the dates around which the decision will be made.
• PHANIS PAPATHANASIOU: Beyond, tell us about the calendar. When will the process be complete? January February? When do you intend to ratify the House agreement?
• ZORAN ZAEF: The goal we set for ourselves is January 15th. If it's done earlier, it's even better. In fact, we want to finish it before Christmas and New Year's Day, so we leave three months in accordance with our Constitution and our legislation. It takes about 100 days. That's why we say around the 15th of January. With the success of the referendum, I am sure that everyone in Parliament will hear what people will say in the referendum and vote accordingly. Today, we receive a message, even from the President of the country, Giorgi Ivanov, that, if the referendum is successful, he will support the agreement with Greece and all that follows as next phase. The same is the opposition. True, there are different points of view, that is democracy, but after the referendum, there are constitutional changes. We expect the Greek Parliament that it ratifies the agreement we signed, and that it ratifies the Protocol of Accession to NATO
• FANIS PAPATHANASIOU: The referendum of the Prime Minister will be binding?
• ZORAN ZAEF: Yes, the result of the referendum will bind everyone in Parliament and in all the institutions of the state. For us, a successful referendum means 50% plus one participation and the result is binding for everyone. We all agree with that. We are a democratic country, our people are elected and we must serve them. Είμαι πεπεισμένος ότι ο λαός θα είναι υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα, επειδή το ερώτημα πιθανότατα θα είναι αν είστε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα είναι το ερώτημα επειδή τα δύο αυτά θέματα είναι αλληλένδετα. Και από την άποψη αυτή, όταν οι πολίτες θα δώσουν την ψήφο τους, οι πολιτικοί, η κυβέρνηση, το Κοινοβούλιο, ο Πρόεδρος της χώρας, είμαστε υποχρεωμένοι να τη σεβαστούμε. Ίσως το ερώτημα είναι: "Είστε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας την ονομασία" Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας "". Γιατί αυτό είναι το θέμα. Πιστεύω, ότι οι πολίτες θα είναι απόλυτα θετικοί.

• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Με βάση τη συμφωνία, πότε θα ισχύσει η νέα ονομασία "Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας";
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ : Μετά την κύρωση της συμφωνίας με την Ελλάδα, θα έχει κυρωθεί και από τις δύο πλευρές και θα τεθεί σε ισχύ. Και αυτό σημαίνει ότι τότε θα είμαστε "Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας" για την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, για όλους τους γείτονές μας, για όλες τις χώρες τους κόσμου, για όλους τους διεθνείς οργανισμούς. Με τις συνταγματικές αλλαγές, όπως θα ανοίξουμε τα διαπραγματευτικά κεφάλαια με τη Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι θα προχωρά και η χρήση του ονόματος στο εσωτερικό. Κάθε κεφάλαιο αφορά όλους τους θεσμούς και έτσι η χρήση θα μπαίνει σταδιακά και στο εσωτερικό. Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θα μας βοηθήσει να προχωρήσουμε με τα κεφάλαια, για να προχωρήσει πιο γρήγορα και η χρήση το εσωτερικό. Με την πλήρη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που όλοι περιμένουμε να μην είναι αργότερα από το 2025 η χώρα και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό θα είναι "Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας".
• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Έχετε προσκληθεί στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ την ερχόμενη εβδομάδα. Ποια ακριβώς θα είναι η διαδικασία. Περιμένετε να λάβετε πρόσκληση ένταξης;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Περιμένουμε ότι θα λάβουμε πρόσκληση από το ΝΑΤΟ, με την οποία ουσιαστικά θα ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις για την εισδοχή. Αυτές θα διαρκέσουν μέχρι τον Ιανουάριο του 2019 οπότε περιμένουμε ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες στη "Μακεδονία" με το δημοψήφισμα και οι συνταγματικές αλλαγές και η κύρωση από την Ελλάδα. Αμέσως μετά αρχίζει η δεύτερη φάση της πρόσκλησης για ένταξη στο ΝΑΤΟ που είναι η κύρωση της συμφωνίας προσχώρησης από τα κράτη-μέλη και ελπίζω ότι η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα-μέλος που θα την κυρώσει, εφόσον και εμείς εκπληρώσουμε τα συμφωνηθέντα.
• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα για τη χώρα σας σχετικά με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, παρά τη στήριξη τη Αθήνας και ιδιαιτέρως του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, λόγω των αντιδράσεων χωρών, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία . Θα θέλατε να είχατε κάτι περισσότερο στα χέρια σας εν όψει και του δημοψηφίσματος;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Είμαι απόλυτα ικανοποιημένος, όπως και ο λαός μας με το γεγονός ότι λάβαμε ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο του 2019. Αυτό είναι δίκαιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σ 'αυτές τις συνθήκες έχουμε κι εμείς να κάνουμε το δημοψήφισμα. Έχουμε αρκετό χρόνο για να προετοιμαστούμε για τη διαδικασία screening που προηγείται της έναρξης του ανοίγματος των κεφαλαίων και της προετοιμασίας των διαπραγματευτικών ομάδων. 2019 θα αρχίσουμε να ανοίγουμε τα διαπραγματευτικά κεφάλαια. Αυτό κατέστη εφικτό, χάρη τους φίλους μας. Πρώτος νέος φίλος η Ελλάδα μαζί με τη Βουλγαρία, που έπεισαν τη Γαλλία. Φυσικά ευχαριστώ όλα τα κράτη-μέλη για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων για τη "Μακεδονία" και την Αλβανία. Χάρη στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, δύο γειτονικές χώρες, οι οποίες είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσπάθησαν να πείσουν τα υπόλοιπα 26 κράτη-μέλη, μεταξύ αυτών τη Γαλλία και την Ολλανδία, ότι αξίζει να λάβουμε ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Γιατί έχουμε ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις στη χώρα και λάβαμε από την Κομισιόν σύσταση άνευ όρων για έναρξη διαπραγματεύσεων. Η συμφωνία που πετύχαμε με την Ελλάδα χαιρετήθηκε και από το Συμβούλιο των υπουργών και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως καλό παράδειγμα ευρωπαϊκής συμπεριφοράς, στάσης και ηγεσίας. Αυτό που έδειξε ένας πρωθυπουργός χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Αλέξης Τσίπρας, συνιστά πρότυπο ευρωπαϊκής ηγεσίας και ευρωπαϊκής συμπεριφοράς σ 'όλη αυτήν τη διαδικασία μαζί με εμάς για την επίλυση αυτού του τόσο ευαίσθητου ζητήματος. Είναι κάτι που έχει αξία για την Ευρώπη κι αποτελεί ωραίο μήνυμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γι αυτό η Ευρώπη θα είναι πολύ θετική απέναντί ​​μας, όπως θα είναι πολύ θετική απέναντι και στην Ελλάδα. Και απ 'αυτήν την άποψη ένα μόνο θα πω. Πιθανότατα βρεθήκαμε δύο άνθρωποι, εγώ και ο Αλέξης Τσίπρας, που αγαπάμε πολύ τις χώρες μας τόσο πολύ, που δεν υπολογίζουμε τις πολιτικές μας καριέρες. Σημασία έχει το μέλλον των χωρών μας. Αναγνώρισα αυτήν την αγάπη που έχει ο Αλέξης Τσίπρας για τη χώρα του. Τα αισθήματα που κυριαρχούν στο Βόρειο τμήμα της Ελλάδας, τη Μακεδονία, τα γνωρίζει. Ο παππούς του είναι από την Καβάλα. Τα αισθήματα αυτά τα εξέφρασε ανοιχτά. Κάποια στιγμή γίναμε και νομικοί στις συνομιλίες, αλλά μιλήσαμε για την ουσία. Κάποιες στιγμές μιλήσαμε και για τις οικογένειές μας.

• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Τις τελευταίες ημέρες πριν από τη συμφωνία στις Πρέσπες, συζητήθηκε αρκετά στις δύο χώρες το τηλεφώνημά σας προς τον Έλληνα πρωθυπουργό που καθυστερούσε για να κλείσει και τη συμφωνία. Ποιος ήταν ο παράγοντας, το σημείο στη διαπραγμάτευση που τελικά οδήγησε στη συμφωνία. Ήταν σχετικά με τον όνομα, το "erga omnes" ή άλλα ζητήματα;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Το "erga omnes" ήταν το θέμα. Επειδή το πιο επώδυνο θέμα στη συμφωνία είναι η εσωτερική χρήση του ονόματος και η ανάγκη να αλλάξει στο Σύνταγμα. Είναι επώδυνο ζήτημα. Ραγίζει την καρδιά. Τη δική μου και του λαού μου. Αλλά δίνει μεγάλη προοπτική για τους πολίτες μας. Δημιουργούμε έναν καινούργιο φίλο, τον νότιο γείτονά μας με τον οποίο πρέπει να αναπτύξουμε τεράστια φιλία. Ανοίγει προοπτική για την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Είναι γεγονός από την ιστορική περιοχή της Μακεδονίας εμείς είμαστε το βόρειο τμήμα. Υπάρχει και νότιο τμήμα που είναι η περιοχή της Μακεδονίας στην Ελλάδα. Υπάρχει και ένα τμήμα στη Βουλγαρία, που είναι το ανατολικό και υπάρχει κι ένα τμήμα στην Αλβανία που είναι το δυτικό. Αυτό είναι γεγονός. Όσο και αν είναι δύσκολο, καταλαβαίνω τους πολίτες μου. Και για μένα είναι δύσκολο. Δεν είναι εύκολο, ξέρω όμως ότι οι ηγέτες πρέπει να ηγούνται και να εξασφαλίζουν ένα καλό μέλλον για τα παιδιά και τις επερχόμενες γενιές. Αυτό είναι υποχρέωσή μας. Μπορεί και να στοιχίσει στην πολιτική καριέρα τη δική μου και του Αλέξη Τσίπρα, αλλά ξέρω ότι οι δύο χώρες μας θα έχουν οφέλη. Αυτό ήταν το επώδυνο θέμα. Όταν συναντηθήκαμε στη Σόφια με ρώτησε ο Αλέξης για την οικογένειά μου και εγώ για τη δική του. Του είπα ότι εκείνη την ημέρα η γυναίκα μου με τα παιδιά μου ήταν στη Θεσσαλονίκη. Ήταν σε εμπορικό κέντρο για ψώνια. Κι εκείνος με ρώτησε πώς κι έτσι. Του είπα ότι η Θεσσαλονίκη από τη Στρώμνιτσα, όπου μένω, απέχει 100 χιλιόμετρα. Τα Σκόπια απέχουν 160 χιλιόμετρα. Είμαστε εκεί κάθε μέρα. Οι πολίτες από το νότιο μέρος της  χώρας μας πηγαίνουν συνέχεια στην Ελλάδα. Έχουν δεσμούς οι πολίτες των χωρών μας. Ήρθαμε πιο κοντά σ’ αυτή τη διαδικασία και αυτό μας βοήθησε να κάνουμε αυτό το γενναίο βήμα με αγάπη προς τις χώρες και τους λαούς μας. Κάναμε ένα ιστορικό βήμα για το οποίο είμαι βέβαιος ότι οι πολίτες θα δουν τα οφέλη όχι σε 5 και 10 χρόνια αλλά σε 5 και 10 μήνες.
• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Ποια από τι συναντήσεις σας με τον Έλληνα πρωθυπουργό ήταν καθοριστική για τη συμφωνία;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Η συνάντηση στο Νταβός. Εκεί είχαμε δύο ώρες κατ’ ιδίαν συζήτηση. Μιλήσαμε για τα πάντα. Ο κύριος Αλέξης Τσίπρας,  ο φίλος μου ο Αλέξης, μου άνοιξε την καρδιά του κι έπρεπε και εγώ να κάνω το ίδιο. Πράγματι ανοίξαμε τις καρδιές στο τραπέζι κι αποδείξαμε ότι και οι δύο έχουμε τη βούληση να βρούμε λύση. Υποσχεθήκαμε ότι ακόμα κι αν δεν βρούμε λύση είμαστε υποχρεωμένοι να οικοδομήσουμε δεσμούς φιλίας μεταξύ των χωρών μας. Αυτό το οφείλουμε στους πολίτες μας. Μετά αναφερθήκαμε στις ανάγκες. Ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε τι είναι το ελάχιστο που περιμένει ο ελληνικός λαός. Εγώ μίλησα για τον δικό μας λαό και τι αναμένει. Κατά κάποιο τρόπο προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές, τις οποίες δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε. Τότε βάλαμε τα θεμέλια για να δώσουμε ώθηση στους δύο υπουργούς, Νίκο Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ, τους οποίους ευχαριστώ ιδιαίτερα για τη δημιουργικότητά τους, την εφευρετικότητα και την αγάπη τους προς τη χώρα τους, ώστε να βρουν λύση την οποία σε πολιτικό επίπεδο εμείς οι πρωθυπουργοί καθορίσαμε.
• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Στη Σόφια πάλι συναντηθήκατε μέχρι τις πρωινές ώρες. Ποια ήταν η φύση της συζήτησης; Ποια θέματα αντιμετωπίσατε;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Εκεί πλέον μπήκαμε στη συζήτηση των θεμάτων ταυτότητας για εμάς και στο θέμα της χρήσης «erga omnes» που αποτελούσε προτεραιότητα για την Ελλάδα. Μάλλον ήταν οι πιο δύσκολες στιγμές. Μίλησα για το «erga omnes», που σημαίνει χρήση παντού, διεθνώς και στο εσωτερικό. Εκεί τότε, κυριολεκτικά διαχωρίσαμε ποια είναι τα συναισθήματα του τμήματος του πληθυσμού της Ελλάδας που ζει στο βόρειο τμήμα της χώρας, οι οποίοι αισθάνονται Έλληνες Μακεδόνες. Πάνω σ’ αυτό βρήκαμε τρόπο πως να μην αρνηθούμε όλα εκείνα που αποτελούν την κληρονομιά μας, την ιδιαιτερότητά μας, τη διαφορετικότητά μας. Σ’ αυτό το σημείο επανέλαβα τις θέσεις μας. Ότι δεν έχουμε εδαφικές βλέψεις προς την Ελλάδα. Εγγυόμαστε το απαραβίαστο των συνόρων και σεβόμαστε όλη την ελληνική κληρονομιά. Η Ελλάδα έθεσε τα θεμέλια της Δημοκρατίας στον κόσμο, έχει ιστορικό ρόλο σε όλα τα Βαλκάνια και είναι ο ηγέτης των Βαλκανίων. Γιατί είναι η πρώτη χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Τότε είπα ότι από όλες αυτές τις απόψεις μπορούμε να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον και πιστεύω ότι αυτό ήταν το σημείο καμπής. Στη δεύτερη συνάντηση, γιατί είχαμε δύο συναντήσεις στη Σόφια, μιλήσαμε για την ονομασία «Μακεδονία του Ίλιντεν». Και οι δύο είπαμε ότι αξίζει να πάμε πίσω στις χώρες μας, να μιλήσουμε με τους προέδρους και την αντιπολίτευση και ξέρουμε τι συνέβη. Σ’ αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν οι συναντήσεις μας στη Σόφια.

• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Παρά την αποφασιστικότητα τη δική σας και του κ. Τσίπρα, η διαδικασία της διαπραγμάτευσης ήταν μακρά και δύσκολη. Υπήρξε κάποια φάση στην οποία απογοητευτήκατε και είπατε ότι θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί συμφωνία;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Υπήρξε ένα πολύ δύσκολο διάστημα πριν από τις Πρέσπες. Εγώ μίλησα γι’ αυτό στα δικά μας Μέσα Ενημέρωσης, όταν είδα ότι πλέον υπήρχε αδιέξοδο και δεν θα ήταν εφικτή η συμφωνία. Ήταν πολύ δύσκολο διάστημα. Πολύ δύσκολες μέρες. Ήμασταν στα τηλέφωνα εγώ και ο Αλέξης Τσίπρας, καθώς και οι υπουργοί Εξωτερικών μας, συνεχώς. Έγιναν προσπάθειες για δημιουργικότητα στη διατύπωση των λέξεων στη συμφωνία, που θα αποτελούσαν επαρκή εγγύηση για εμάς και για την Ελλάδα. Σε κάποιο σημείο ευχαρίστησα τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και αυτός εμένα, πιστεύοντας ότι δώσαμε ό,τι είχαμε. Αυτές οι στιγμές αποδεικνύουν ότι ήταν μια δύσκολη συμφωνία. Είπαμε ο ένας στον άλλον, σε ευχαριστώ φίλε μου που έκανες τα πάντα. Ίσως δεν είναι δυνατόν να κάνουμε περισσότερα. Ας κρατήσουμε τη φιλία μας και τη φιλία των πολιτών μας. Το σκεφτήκαμε όμως λίγο και διαπιστώσαμε, ο Αλέξης πρωτίστως αλλά κι εγώ, ότι έρχεται Σαββατοκύριακο. Είπαμε ας ξεκουραστούμε και μήπως τη Δευτέρα, που θα είμαστε πιο ξεκούραστοι, να προσπαθήσουμε  ξανά. Περάσαμε αυτή τη δύσκολη στιγμή στις συνομιλίες και κατάλαβα ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα, να κάνουμε και τα τελευταία βήματα. Να κατανοήσω εγώ την ελληνική πλευρά  και ο Αλέξης τη δική μου για να κάνουμε τελικά την τομή και να πάρουμε την απόφαση. Οι τελευταίες  συνομιλίες αφορούσαν στη δημιουργικότητα τη δική μου και του Αλέξη στις διατυπώσεις. Εκείνη τη στιγμή είπαμε πως πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε νομικοί και να γίνουμε πολιτικοί. Να μιλήσουμε για την ταυτότητα για το όνομα και για τη χρήση του ονόματος και πώς θα χρησιμοποιείται  στο εσωτερικό. Σε όλους τους θεσμούς. Αντιμετωπίσαμε με εντιμότητα όλα τα θέματα. Ήμουν πολύ προσεκτικός για το θέμα της ταυτότητας  των πολιτών της Ελλάδας που ζουν στο βόρειο τμήμα της χώρας. Είμαι σίγουρος ότι κάναμε κάτι καλό και ξέρω ότι οι πολίτες μας θα το υποστηρίξουν.
• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Λένε πολλοί ότι ίσως να χάθηκαν 25 χρόνια μ’ αυτήν τη συμφωνία. Ότι θα μπορούσε, δηλαδή, να επιλυθεί το θέμα νωρίτερα σ’ αυτήν την περίοδο των 25 ετών. Συμφωνείτε;
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Θα ήταν  πιο εύκολο για την Ελλάδα και για τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» αν το λύναμε το 1992, το 1993 ή το 1994. Τότε θα ήταν πιο εύκολο. Όλη αυτή την περίοδο συνέβησαν πολλά πράγματα που άλλαξαν την κατάσταση προς το χειρότερο. Κι όπως εναλλάσσονταν οι κυβερνήσεις γίνονταν όλο και πιο δύσκολο. Και ίσως αυτήν τη στιγμή για εμάς να είναι ακόμα πιο δύσκολο. Αλλά αν δεν το λύναμε θα ήταν ακόμα δυσκολότερο για τους επόμενους. Και θα υπάρξουν επόμενοι πολιτικοί. Οι κυβερνήσεις αλλάζουν. Δεν είναι όμως αυτό το σημαντικό. Το σημαντικό είναι οι χώρες να πηγαίνουν μπροστά. Γι’ αυτό είμαι πεπεισμένος ότι ποτέ δεν είναι αργά να κάνεις κάτι καλό για τον λαό και για τους πολίτες σου. Είμαι πεπεισμένος ότι όχι αργότερα από την Άνοιξη του 2019 ή τα μέσα του 2019, ο ελληνικός λαός θα δει μονάχα οφέλη. Μόνο θετικά πράγματα απ’ αυτήν τη συμφωνία. Το ίδιο και ο λαός στο δικό μας μέρος της Μακεδονίας, όχι στο ελληνιστικό. Θα δει μονάχα οφέλη. Ξέρω ότι κάθε συμφωνία φέρνει πρόοδο, προοπτικές και από την άποψη αυτή προσωπικά στέλνω ένα μήνυμα σε όλους τους πολίτες τη Ελλάδας, να μας βλέπουν ως φίλους. Είμαστε ο βόρειος γείτονάς σας. Έχουμε σαφώς διαχωρισμένα τα θέματα ταυτότητας. Αλλάζουμε το Σύνταγμά μας, επειδή πιστεύουμε σ’ αυτήν τη φιλία. Είμαι πεπεισμένος ότι θα φέρει ευμάρεια και ευημερία  στους πολίτες της Ελλάδας και της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας», που στο τέλος αυτής της διαδικασίας θα είναι «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας».
• ΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη.
• ΖΟΡΑΝ ΖΑΕΦ: Εγώ σας ευχαριστώ.